شان نزول آیه
پیغمبر اکرم از خدیجه سه دختر پیدا کردند: زینب، ام کلثوم و کوچکترین آنها فاطمه سلام الله علیها و دو پسر (و به قولی سه یا چهار پسر): قاسم و عبدالله یا عبیدالله(2). پسرهای خدیجه مردند و دخترها ماندند. هنوز دوران مکه است. دشمنها خوشحال شدند، گفتند که او بکلی منقطع الاخر شد؛ آدمی که پسر ندارد بچه ندارد و آدمی هم که بچه ندارد دیگر کسی بعد از او نیست که نام او را حفظ کند و دینش را نگهداری کند. چون قبیله ای فکر می کردند می گفتند «این اگر اولادی داشته باشد بعد آنها می آیند فکر و نام و کتاب و دینش را نگهداری می کنند. اولاد که از این نماند، پس این ابتر است.» ابتر یعنی ناقص.
مقصود از «کوثر»
این است که قرآن فرمود: انا اعطیناک الکوثر ما به تو کوثر دادیم. مسلم در «کوثر» خیر کثیر نهفته است. ولی آیا مقصود از «کوثر» خیر کثیر است یا چیزی که منشأ خیر کثیر است؟ ظاهرا دومی است. البته منشأ خیر کثیر هم خیر کثیر است. یعنی ما به تو چیزی دادیم که از او خیر کثیر برمی خیزد، یک منبع خیری به تو داده ایم که هرگز منقطع نخواهد شد. حال مقصود چیست، بعد عرض می کنم. چیزی ما به تو داده ایم که هرگز منقطع نخواهد شد، منبعی که برای همیشه جوشان است قرآن هیچ تفسیر نمی کند که آن چشمه فزاینده چیست.
مقصود از آن منبع جوشان چیست؟ بعضی گفته اند مقصود این است که ما به تو نبوت و وحی و قرآن دادیم و در واقع ما چیزی به تو دادیم که صدها هزار برابر فرزند ذکور، آن اثری که باید داشته باشد دارد. در واقع ما کاری برای تو کردیم که تو را پدر بشر قرار دادیم. بعض دیگر گفته اند مقصود همان نهر کوثری است که در قیامت است. و بعضی گفته اند مقصود ذریه کثیر است و در واقع مقصود شخص حضرت زهراست؛ یعنی دختری ما به تو دادیم که از این دختر، تو آن قدر فرزند پیدا کنی- آنهم چه فرزندانی! و ائمه از ذریه او پیدا شوند- که هیچ صاحب پسری این طور نیست. قرینه اینکه مقصود از کوثر چنین چیزی است که بعد می فرماید: ان شأنئک هوالابتر. دشمن تو خودش یک آدم بی دنباله است؛ یعنی تو دنباله دار هستی، دنباله تو از ناحیه فرزندان قطع نمی شود.
چون قرآن تصریح نکرده، شامل همه اینها می شود. خدا یک منبع خبری به پیغمبر داد که از آن منبع خیر همه اینها پیدا شد. حضرت زهرا هم اگر پیدا شد، از آن پیدا شد؛ آن نهری هم که در قیامت هست از این پیدا شد، و آن منبع خیر- همان طور که بسیاری از مفسرین گفته اند- همان چشمه فیاض وحی و نبوت است.

                                  

نوشته شده در جمعه 93/1/29ساعت 6:6 صبح توسط سعید برازنده مقدم نظرات ( ) |